Nicolien: ‘Er is in Utrecht geen kastje en geen muur.’
Nicolien (38 jaar) is GZ-psycholoog en EMDR specialist bij jeugdzorg Utrecht. Ze werkt dichtbij huis én dichtbij de gezinnen waarmee ze werkt. Soms ontmoet ze de kinderen die ze hulp biedt op kantoor, soms in hun boomhut of tijdens een potje voetbal. Net wat er nodig is om contact te maken.

Leren fietsen
Nicolien: ‘Ik gebruik vaak de metafoor van fietsen. Wij komen erbij als het fietsen even niet lukt, ook niet met zijwieltjes. Soms is er meer specifieke hulp nodig. En als je daarmee eenmaal zelf kunt fietsen dan laten we je los. Die situatie is dan goed genoeg, maar nooit perfect. Wat ervoor nodig is om op dat punt te komen bepalen we samen.’

Lichtpuntje
‘Uitgaan van mogelijkheden is enorm belangrijk voor het vertrouwen van het kind en gezin. Het is nogal wat om met je kind naar jeugdzorg te gaan. Hoe fijn is het als het dan ook over de goede dingen gaat? Daar vragen we dus al in het kennismakingsgesprek naar: wat gaat er goed? Waar ben je als gezin trots op? Je ziet bij mensen gelijk wat opluchting: oh ja, er gaan óók dingen goed. Ook als een situatie helemaal vastzit vragen we naar de uitzonderingen; er is altijd een lichtpuntje. Natuurlijk gaat het over de hulpvraag, die nemen we serieus. Daarbij kijken we naar wat veranderbaar is. Sommige dingen zijn rot maar niet alles is maakbaar, we moeten het dus doen met wat er is en waar je naartoe wilt.’
Je kent iemand eigenlijk pas als je weet hoe de kat of de hond heet.

Boomhut
‘Traumatherapie geef ik graag bij ons op locatie, dan ‘blijft’ het trauma hier. We zitten altijd in de buurt met onze ‘BASEcamps’. Maar ik kom ook veel bij gezinnen thuis of op school, dichtbij hun leefwereld. Er was vorige week een jongetje dat heel veel had meegemaakt en liever niet naar ons toe wilde komen. Dus ik ben op m’n fiets gestapt en naar zijn school gereden. Ik heb in zijn boomhut gezeten, we hebben samen geschommeld en zo kon ik zien: wat is jouw wereld en wie ben jij? Wie heb je om je heen en wat is jouw verhaal? Je kent iemand eigenlijk pas als je weet hoe de poes of de hond heet, dat je het ook over de gewone dingen hebt. Die context heb je nodig om passende hulp te kunnen bieden.’

Tijd
‘Ja, dat kost soms tijd, maar in Utrecht hebben we afgesproken: we doen wat nodig is. Dus als het af en toe niet lukt het om een protocol helemaal te volgen omdat het voor het einddoel belangrijk is om daarvan af te wijken, is dat zo. Tijdschrijven doen we niet. Dat betekent niet dat we grenzeloos zijn. We stellen samen een behandelplan op, zodat duidelijk is waar we naartoe werken. Natuurlijk zijn hulpverleners belangrijk, maar we moeten onszelf niet belangrijker maken dan nodig. We gaan op een bepaald moment ook weer weg en dan moet duidelijk zijn bij welke steunfiguren in hun omgeving het gezin dan terecht kan.’
Hoe fijn is het als het ook over de dingen mag gaan die wél goed gaan?
Passende hulp
‘De samenwerking binnen jeugdzorg Utrecht is intensief. We sluiten goed op elkaar aan, doen niet teveel en niet te weinig. We kennen elkaar goed, want we hebben nauw contact. We kijken altijd naar wie en wat per gezin, per context en per vraag passend is. Als we de hulp zelf niet kunnen bieden of onze expertise niet nodig is, kijken we naar de samenwerkingspartners. Er is in Utrecht geen kastje en geen muur. Hulp kan ook laagdrempelig zijn of in het informele circuit zitten, het scala in Utrecht is zo breed. Van ouder-kind café tot groepsactiviteiten voor eenzame jongeren tot sportmaatjes. Dat maakt het heel interessant en betekent dat iedereen in deze stad de ondersteuning krijgt die hij of zij nodig heeft.’

Roel: 'Je organiseert hulp om het gezin heen, zoveel of weinig als nodig is.
Roel (32 jaar) is contextueel werker in de wijk Overvecht in Utrecht. Zijn werk gaat over de context van kinderen, jongeren en hun gezin. Wat Roel betreft is maatwerk de norm. Niet het systeem, maar wat nodig is voor het gezin staat centraal.

De diepte in
‘Ik heb in de psychiatrie gewerkt. Deze cliënten lopen daar vaak al heel lang. Ik realiseerde me dat hun verhalen vaak al in hun jeugd beginnen en de wortels van die problemen boeiden me. Ik ben me daarin gaan verdiepen. Ik heb eerst voor het buurtteam gewerkt, waar ik met hele brede hulpvragen te maken kreeg. Nu ga ik meer de diepte in.’
We zijn hecht en er zijn korte lijnen. Ik leer zoveel van iedereen.

Maatwerk
‘Ik kom in beeld als er complexe situaties zijn binnen en rond een gezin. Bijvoorbeeld als er contact verbroken is of mensen niet weten waar de oplossing zit. Er is vaak al veel geprobeerd, voor langere tijd. Maatwerk is dan superbelangrijk en als specialisten bij Spoor030 schatten we in wat maatwerk in dat geval betekent. Niet het systeem, maar de inhoud staat centraal: wat is er nodig voor dit gezin? In plaats van: dit is ons product dus dat bieden we aan. Dit geeft mij heel veel ruimte, vrijheid en werkplezier. Gezinnen voelen zich gehoord en serieus genomen want je organiseert hulp om het gezin heen, zodat het precies past. Zo veel of weinig als nodig is.

Samen leren
‘We werken bij Spoor030 in een team met veel disciplines. Alle schotten zijn ertussen uit. Van GZ-psychologen tot therapeuten en ambulant specialisten. We zijn heel hecht, het is een veilige plek en de lijnen zijn kort. Ik vind dat echt prachtig. Ik leer zoveel van iedereen. En door al die kennis bied je ook echt hulp op maat; passend bij de vraag van het gezin.

Omdat we al veel samenwerken hoeven we niet constant over te dragen, processen gaan veel sneller en gezinnen hoeven niet telkens opnieuw hun verhaal te vertellen aan verschillende hulpverleners. De onderlinge verbinding in het team is zo efficiënt mogelijk. We werken midden in de wijk. We weten dus wat er speelt, want we zijn onderdeel van de dagelijkse leefwereld van de mensen die we hulp bieden. Daardoor kunnen we vroeg signaleren en werken we met bekende gezichten op scholen of bij het buurtteam bijvoorbeeld.’

Veerkracht
‘We sluiten bij Spoor030 aan bij wat er al is, we erkennen wat er goed gaat: dat zit echt in ons DNA. Er zijn hier in Overvecht bijvoorbeeld relatief veel alleenstaande moeders. Wát een taak hebben zij. Hun veerkracht benoemen we direct bij de kennismaking. Want als het je lukt je kind of kinderen alleen op te voeden, ook al is dat met vallen en opstaan, dan ben je heel erg sterk. Als ze dat verteld wordt, doet dat heel veel met ze.’
De inhoud staat centraal, niet het systeem. Dat geeft mij heel veel ruimte, vrijheid en werkplezier.

Verschil maken
‘Het mooie van mijn vak is het kijkje in iemands leven; je mag bij hele belangrijke thema’s naast mensen staan. Het vertrouwen dat ik krijg en de openheid waarmee mensen over hun situatie delen blijft bijzonder. Vorige week sloot ik een traject af met een jongen die ik samen met een GZ-psycholoog mocht begeleiden na een suïcidepoging. Hij heeft een weg gevonden hoe hij om kan gaan met zijn depressie en is weer in gesprek met zijn familie. Hij keek heel positief terug op de ontwikkeling die hij heeft doorgemaakt. Hij vertelde dat hij veel over zichzelf heeft geleerd en weer verder kan. Dat ik mag bijdragen om verschil te maken in zo’n jong leven is heel speciaal.’

Daphne:‘We kijken ook altijd naar wat de omgeving kan doen.’
Daphne (40 jaar) is teammanager van Expertiseteam Veiligheid Utrecht én kwartiermaker voor Proeftuin Utrecht Stad. Op de Pabo kwam ze erachter dat ze het leuker vond om met de kinderen te werken die onder hun tafel zaten in plaats van erachter en koos ze voor de overstap naar psychosociaal werk met kinderen en jongeren.

Proeftuin
‘Ik werk sinds 2009 bij jeugdzorg in Utrecht. Ik zat lang aan de uitvoerende kant en ben sinds 3 jaar teammanager. Op dit moment zet ik vanuit een proeftuin een multidisciplinair team op met medewerkers van verschillende Utrechtse organisaties.’
Hoe sluiten we aan bij wat er al ís?

Taboe op hulp
‘In mijn werk vind ik het principe ‘Leefwereld centraal’ heel belangrijk. Er heerst een taboe op hulp vragen in je direct omgeving. We denken dat alles altijd perfect en leuk moet zijn. Als je ongerust bent of het bij iemand thuis wel goed gaat, is de drempel heel hoog om aan te bellen en even te vragen hoe het gaat. Er is schaamte, we zijn bang dat we iemand schofferen, dus we stellen liever geen moeilijke vragen. In plaats daarvan wordt direct naar professionele hulpverleners gekeken: júllie moeten dit gaan oplossen. En wij voelen ons daar als professionals dan ook direct heel verantwoordelijk over.'

Leefwereld centraal
‘We werken in Utrecht aan een omslag. Bij ons begint alle hulp met de vraag: hoe ziet jouw leefwereld eruit? We voeren laagdrempelige gesprekken. Wie staan er om dit gezin heen? Wie kunnen duurzaam betrokken blijven? Hoe sluiten wij aan bij wat er al ís rond het gezin en wat gaat al goed? Wij gaan als hulpverleners namelijk ook weer een keer weg en dan is het dus heel belangrijk dat er binnen die leefwereld van het kind en gezin mensen aangehaakt zijn. Die weten wat er speelt, die een constante factor kunnen zijn. Dat kan een oom zijn, de juf op school, iemand van de sportvereniging of de buurvrouw. Gezinnen voelen zich hierdoor minder veroordeeld, want deze ondersteuning staat dichtbij. Ze voelen zich gezien en gehoord. Natuurlijk bieden we daarnaast de professionele hulp die nodig is, maar we kijken ook wat de omgeving kan doen. De kans dat het op de lange termijn goed blijft gaan is hierdoor zo veel groter. Het informele en het formele circuit groeien steeds meer naar elkaar toe.’
Is er iets anders nodig dan het protocol voorschrijft? Dan gaan we het anders doen.

Protocol aan de kant
‘Binnen jeugdzorg Utrecht hebben medewerkers de ruimte om de keuzes te maken die zij nodig vinden. Ik zeg altijd: ‘Nóóit iets doen waar je niet achter staat omdat ‘het moet volgens de regels’. Alles mag ter discussie worden gesteld. Is er iets anders nodig dan het protocol voorschrijft? Dan gaan we het anders doen. Je mag overal gemotiveerd van afwijken, maar neem beslissingen nooit alleen en schrijf op wat je waarom doet. De lijntjes zijn kort en we hebben allemaal hetzelfde uitgangspunt.’

Oplossing in één middag
‘Afgelopen week hadden we een casus met een verstandelijk beperkte vrouw die net bevallen was. We maakten ons zorgen of het kindje naar huis zou kunnen of naar een pleeggezin zou moeten. We hebben een WhatsApp groepje aangemaakt en zaten nog dezelfde middag met alle betrokkenen vanuit de Utrechtse jeugdzorg en het ziekenhuis om tafel met één doel: alles op alles zetten om dit kindje naar huis te laten gaan. Uiteraard met heel veel hulp eromheen. De financiering was nog niet geregeld, maar dat komt dan later wel: we gaan dit vanmiddag gewoon regelen. Dat is ons gelukt. We kennen elkaar, bouwen bruggen en ontmoeten elkaar. In Utrecht lopen we echt voorop met deze intensieve samenwerking en ons heldere gezamenlijk doel.‘

Henk: ‘Ik zit het ene moment op een school, dan weer bij de huisarts, een specialist of gewoon op kantoor.’
Henk (31 jaar) wilde tijdens zijn studie Maatschappelijke werk niks weten van het werken met jongeren. Totdat hij in zijn laatste jaar in contact kwam met twee ‘stuiterballen van 15 en 17 jaar’ en hij het geweldig bleek te vinden. Even op de bijrijdersstoel gaan zitten van een jong leven dat nog te sturen is: daar heeft hij zijn beroep van gemaakt.

Spin in ’t web
‘Ik kies er bewust voor om in Utrecht te werken. Dat ligt echt aan de Utrechtse principes zoals ‘doen wat nodig is’. Wij werken als buurtteam aan de basiszorg en als we het nodig vinden betrekken we hier aanvullende partijen bij. Dat gaat op basis van gelijkwaardigheid. We sturen en regelen dit zelf want we zijn allemaal professionals. Ik ben hierin de spin in het web: ik sta als eerste op de stoep en ga als laatste weer weg. Ik blijf betrokken bij het hele proces, ook als aanvullende hulp nodig is. Dat is echt een unieke situatie binnen jeugdzorg.’
Even op de bijrijdersstoel gaan zitten van een jong leven dat nog te sturen is.

Aan de slag
‘Omdat alle organisaties rond de jeugdzorg in Utrecht vanuit dezelfde visie werken, kunnen we gelijk op inhoud met elkaar aan de slag. We hoeven niet te zoeken naar passende hulp, we schakelen direct want we kennen elkaar. Ieder kent zijn rol en taak. Dat is zó fijn en het scheelt zoveel tijd. Het resulteert in een betere afstemming, een sneller proces dus meer tijd voor de jongere of het kind.’

Gezinsplan
‘Ik zit, naast ons eigen kantoor, het ene moment op een school, dan weer bij de huisarts of op het kantoor van aanvullende hulp. En natuurlijk kom ik ook veel bij gezinnen thuis en praat ik met ouders. Wij maken contact en inventariseren: wat is er nodig? Wat is er al en wat gaat goed? We gaan náást de ouders en hun kind(eren) staan en maken een gezinsplan met focus op de gewenste situatie, een stip op de horizon. We pakken hulp zelf op waar mogelijk of regelen aanvullende hulp. Als buurtteam werken we generalistisch: je moet van alles een beetje weten en dat maakt het super leuk en afwisselend.’

Bijrijdersstoel
‘Ik zit echt op de bijrijdersstoel. Ik kan gidsen of faciliteren, maar vertel de jongeren: jíj moet rijden. Als je uit de bocht vliegt trek ik wel aan het stuur. Jongeren begrijpen dat meteen. Om de ontwikkeling van een mens te mogen zien, om daar even naast te mogen staan met het vallen en opstaan dat erbij hoort, vind ik hartstikke mooi. Dat is het leven.’
Ik sta als eerste op de stoep en ga als laatste weer weg.

Gamen
‘Vorige week sloot ik een traject af met een jongen van 17. Hij had een gameverslaving, er zaten allerlei behandelaars op en niemand kwam met hem in contact. Hij zat 24/7 opgesloten op z’n kamer en hij wilde geen gesprekken. Ik ben maar gewoon letterlijk naast hem gaan zitten. Met mijn neus op die schermen keek ik mee naar al die games. In het begin zei hij niks, maar na een tijdje deed hij af en toe zijn koptelefoon van één oor. We kregen beetje bij beetje steeds meer contact. Ik ben wel anderhalf jaar bezig geweest de aansluiting te vinden, maar uiteindelijk raakten we in gesprek en spraken over waar hij gelukkig van werd, wat moeilijk was en wat goed ging. Hij is nu met een speciale opleiding begonnen en draait weer mee.’

De drempel over
‘Ik moest aansluiten bij zijn wereld en dat vraagt soms iets anders dan we gewend zijn. Omdat we in Utrecht met elkaar doen wat nodig is, is zo’n aanpak mogelijk. Ik kan beargumenteren waarom het nodig is en er komt heel veel voor terug. De rust die ik voor hem nam, hielp hem de drempel over.’

Bij KOOS Utrecht werken we samen om gezinnen weer met vertrouwen de toekomst tegemoet te laten gaan. Vanuit bevlogen multidisciplinaire teams bieden we aanvullende jeugdhulp. Dichtbij in de wijk. We geloven in samenwerking en durven buiten gebaande paden te denken. Jij ook? Bij KOOS wordt jouw inbreng en expertise écht op waarde geschat. We zetten in op duurzame zorg, collectief werken, vakmanschap en e-health. Samen maken we verschil.

Naar KOOS Utrecht

Spoor030 organiseert aanvullende jeugdhulp rond gezinnen en bouwt door op de aanwezige kracht van kinderen, jongeren, ouders én hun netwerk. Iedere situatie is anders, dus de aanpak ook. We werken in het oostelijk deel van Utrecht, midden in diverse wijken: van Overvecht tot Binnenstad. Samen met onze partners ontwikkelen we een collectieve en groepsgerichte aanpak van vergelijkbare hulpvragen. We benutten daarbij de ondersteunende kracht van de gemeenschap én ervaringsdeskundigen.

Naar Spoor030

Samen Veilig Midden-Nederland komt in beeld als er zorgen zijn over de veiligheid van een kind of als er sprake is van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Vanuit onze diensten Veilig Thuis Utrecht en SAVE Jeugdbescherming maken wij ons sterk voor het blijvend herstellen van de veiligheid thuis. Wij doen dat volgens het principe Samen doen wat helpt: samen met betrokkenen, hun netwerk en andere professionals.

Naar Samen Veilig Midden-Nederland

Lokalis biedt via buurtteams basishulp aan kinderen (0-18 jaar) en gezinnen in Utrecht, door hen te helpen hun oplossend vermogen te versterken. Het kind staat daarbij altijd centraal. Uitgangspunt is dat kinderen gezond en veilig opgroeien en zich maximaal ontwikkelen en ontplooien. Tegelijk draagt Lokalis bij aan de ontwikkeling van de school en de wijk van het kind. Zo kunnen soortgelijke problemen bij andere kinderen en jongeren mogelijk worden voorkomen.

Naar lokalis